DNA parmak izi, canlılarda genetik bir bozukluğun olup olmadığını ve türler arasındaki farklılıkları belirlemede kullanılan bir tekniktir. Her bireyin DNA dizilimi, tek yumurta ikizleri hariç, kendisine özgüdür. DNA parmak izi yöntemi, bir insanın DNA'sını oluşturan baz sırasının diğer insanların DNA baz sıralarından farklı olmasına dayanmaktadır.

Canlıların sahip olduğu özellikler ya genler tarafından aktarılır ya da çevrenin etkisiyle sonradan kazanılır. Canlıların özelliklerini belirleyen DNA molekülü ve yapısı hakkında araştırmalar yapan bilim dalına moleküler biyoloji adı verilir. DNA'yı oluşturan ve canlıların sahip olduğu özelliklerin aktarılmasına yardımcı olan genler ve genleri oluşturan nükleotitlerin dizilişleri hakkında araştırmalar yapan bilim dalına genetik mühendisliği adı verilir. Günümüzde DNA hakkında yapılan çalışmalar, DNA'nın yapısının anlaşılması ve genlerin canlılardaki etkilerinin tespit edilmesi konusunda yararlıdır. Genler üzerinde yapılan çalışmalar, genetik mühendisliğinin temelini oluşturmaktadır. Genetik mühendisliği çalışmaları, insanlığın başta sağlık ve gıda olmak üzere pek çok sorununu çözmek umuduyla hızlı bir biçimde ilerlemektedir. Pek çok genetik mühendisi, genlerle ilgili anormallikleri düzeltmek için çalışmalar yapmaktadır. Bu sayede öncelikli olarak üreme hücrelerindeki zararlı genlerin gelecek kuşağa aktarılmasını önlemek amaçlanır.

Gen mühendisliği ve biyoteknolojinin yanı sıra son yıllarda nanoteknoloji alanında araştırmalar yapılmaya ve ürünler üretilmeye başlanmıştır. DNA parmak izi tekniği, 1984 yılında Prof. Sir Alec Jeffreys tarafından keşfedilmiştir. Bir insanın DNA'sını meydana getiren nükleotit dizisi ile başka bir insanın DNA'sını oluşturan nükleotit dizisi birbirinden farklıdır. Bu farklılıklar, iki farklı insanın DNA'sında her 100 nükleotitten 1 veya 2 nükleotit gibi farklılıkların olduğunu göstermektedir. Bu şekilde DNA parmak izi tekniği geliştirilmiştir. DNA'da bulunan nükleotit sırasının değişmesi, kesici enzimlerin tanıma bölgelerinde değişikliğe yol açar. Bu değişimler sonucu kesici enzimler tarafından farklı boyutlarda ve sayıda DNA parçaları elde edilir. Bu DNA parçaları jel içine enjekte edilir. Elektroforez adı verilen bir teknikle farklı uzunlukta DNA parçaları birbirinden ayrılır. Kısa olan DNA parçalarının hareketleri uzun olan parçalara göre daha hızlıdır. DNA parçaları jel üzerinde boyutlarına göre belirli uzaklıklarda bantlar oluşturur. Bu bantlaşma her bireyin kendine özgüdür ve buna DNA parmak izi adı verilmektedir.

DNA parmak izi, suçluların tespit edilmesinde kullanılan yaygın bir tekniktir. Bu yöntemle olay yerinde bulunan kan, tükürük, kıl ve tırnak gibi canlı kalıntıları kriminal çalışmalarla incelenip suçlunun bulunması sağlanmaktadır. İki kişinin aynı DNA parmak izine sahip olma olasılığı oldukça düşük olduğu için pek çok adli vakada bu teknikten yararlanılır. DNA parmak izi tekniği günümüzde göçmen sorunlarında, safkan köpek ırklarının belirlenmesinde, babalık davalarında, bitki ve hayvan türlerinin korunması çalışması dahil oldukça geniş bir uygulama alanına sahiptir.

DNA parmak izi, adli tıp dışında birçok alanda kullanılmaktadır. Bunlar arasında şunlar bulunmaktadır:

Gelişen teknoloji ve bilimsel araştırmalar sayesinde DNA parmak izi tekniği, daha hassas ve güvenilir hale gelmiştir. Bu da, suçluların tespitinden hastalıkların teşhisine kadar birçok alanda daha etkin kullanımı mümkün kılmaktadır. DNA parmak izi, genetik biliminin sunduğu en önemli araçlardan biri olarak, gelecekte de birçok bilimsel ve pratik uygulamada yerini alacaktır.